Scandilicious

Recenzując Nordic Bakery pisałam o skandi- manii ogarniającej Wyspy, dziś o kulinarnym aspekcie tej mody. Już w 2007 roku Gordon Ramsay pisał o modzie na kuchnię skandynawską i wschodzącej gwieździe na międzynarodowym firmamencie restauracyjnym, Marcusie Samuelssonie z nowojorskiej restauracji Aquavit. Potem mój ulubiony krytyk kulinarny, AA Gill z Sunday Times, jako pierwszy obwieścił w swojej recenzji, że kopenhaska Noma podaje najlepsze jadło na świecie, co wkrótce potwierdził oficjalny werdykt międzynarodowego jury. Ta recenzja i wyjawienie światu, gdzie można najlepiej zjeść, zemściła się na Gill'u - gdy niedawno próbował zarezerwować tam stolik, odmówiono mu, bo najważniejszą cechą wszystkich skandynawskich nacji jest umiłowanie równości*- krytyk, nie-krytyk, i to nawet ten, któremu zawdzięcza się tak wiele - nikt nie dostanie stolika poza gigantyczną kolejką**, wszyscy są równi. Zresztą AA Gill wcale się nie obraził i napisał, że szanuje Duńczyków jeszcze bardziej. Zamiast Nomy zrecenzował inną kopenhaską restaurację, Sankt Anne, znowu w samych superlatywach (rzadkość).
Rene Redzepi, szef kuchni w Nomie, to rywal Hestona Blumenthala, dla którego w Pod Tłustą Kaczką przez pewien czas pracowała osiadła w Londynie Norweżka, Signe Johansen. Jest ona profesjonalną szefową kuchni i właśnie ukazała się jej książka pod doskonałym tytułem Scandilicious - teraz już zawsze będę tego przymiotnika, zlepka słów Scandi i delicious (pyszny), używać w stosunku do kuchni skandynawskiej.

Zdjęcie ze Scandilicious - waniliowe wafle na kwaśnej śmietanie z pomarańczami

Moda na kuchnię skandynawską i związany z tym prawdziwy wysyp książek kucharskich z przepisami z tego regionu Europy wynika z tego, że potrawy skandynawskie są sycące, pasują do surowego klimatu, a przede wszystkim są zdrowe i,  jedzone w rozsądnych, ekhem, porcjach (spozieram na wafle myśląc, że trudno by mi było zachować umiar), nietuczące. W książce Signe znajdziemy większość klasycznych skandynawskich potraw, a więc bułeczki cynamonowe (to ulubiona przyprawa w tych krajach) oraz kardamonowe; pełnoziarniste pieczywo, śledzie na różne sposoby, inne ryby, pulpety, pasztet z wątróbki, glogg (grzane wino), duńskie Drommekage (Ciasto - Marzenie), szwedzkie Kladdkaka (ciasto czekoladowe), ciasto Daim (ze słodyczami, które można kupić w Ikei) oraz Pokusę Janssona. W wielu przepisach mąkę pszenną zastąpiono zdrowszą orkiszową. Takie potrawy jak omlet z czosnkiem niedźwiedzim nie są może wyrafinowane, ale dla mnie fakt, że niemal wszystkie może wykonać osoba z niewielkim doświadczeniem w gotowaniu, to zaleta. Książka, jak przystało na tom poświęcony kuchniom krajów, gdzie dobry gust wysysa się z mlekiem matki, jest pięknie wydana - do zdjęć użyto ikonicznego szkła i porcelany skandynawskich marek. Przykro mi, ale gorąco polecam.

Leila Lindholm 

Podobnie jak Signe, Szwedka Leila Lindholm zdobywała kulinarne ostrogi w sławnej restauracji, we wspomnianej wcześniej Aquavit, a potem także w różnych knajpach w Sztokholmie. Jej najnowsza książka, One More Slice, nie jest dla carbophobes (osób, które boją się węglowodanów), poświęcona jest bowiem potrawom mącznym: znajdziemy tu przepisy na rozmaite chleby, pizze (w tym aż 5 przepisów na pizze słodkie), makarony i słodkie wypieki - jest dużo przepisów na rozmaite brownies i blondies.

Tym samym książka Leili nie jest dublem książki Signe, lecz ją uzupełnia (a przynajmniej ja tak usprawiedliwiam to, że mam obie).
Do mojej kolekcji chciałabym dołączyć też popularne książki Triny Hahnemann - to właśnie jej The Nordic Diet zrobiła wiele, by spopularyzować kuchnie Północy tu w UK - parę jej przepisów, a także potrawy i wypieki z innych skandynawskich  książek kucharskich znajdziecie u fanki tych kuchni -  Lo, na jej blogu Pistachio.
Marzy mi się też poświęcona już wyłącznie kuchni duńskiej, na razie jednak za droga, Sweet on Denmark:

O książce kucharskiej The Nordic Bakery pisałam w recenzji tejże, zaś o skandynawskiej książce kucharskiej dla dzieci i wielbicieli Muminków pisałam tu.
*Ta równość i skromność, zwana Janteloven, to klucz do tego, że od lat te narody znajdują się na szczycie najszczęśliwszych nacji. Choć Brytyjczycy przynudzają zawsze z idiotycznymi żartami nt. samobójstw, prawda jest taka, że Duńczycy czy Finowie są znacznie szczęśliwsi od nich, a to dlatego, że Skandynawowie nie mają przestarzałego systemu klasowego i ogromnej, wciąż powiększającej się przepaści między biednymi a bogatymi. W Finlandii szkoły prywatne, od których w UK zaczyna się na podział na równych i równiejszych już w wieku 4 lat, są zakazane. Wszędzie w Skandynawii szkoły prywatne to rzadkość, bo edukacja państwowa jest na wysokim poziomie (znowu, w przeciwieństwie do wielu państwowych szkół tutaj). Moje uwielbienie dla Skandynawii bierze się między innymi właśnie z podziwu dla tej cechy - a to, czego najbardziej nie znoszę w UK, to fakt, że pod względem podziałów społecznych znacznie Wielkiej Brytanii bliżej do USA, a nawet Indii, niż do swych dawnych najeźdźców. Mam zresztą zamiar napisać tu miłosny poemat prozą na temat wszystkiego, za co kocham Skandynawię.
** To są też kraje najbardziej odporne na korupcję.