17/04/2010

Autyzm jest trendy

Po czym poznać, że temat jest trendy? Po tym, że książkę o tym zagadnieniu pisze jedna z najpopularniejszych autorek na świecie, Jodi Picoult. Jej sukces to w dużej mierze umiejętność obracania współczesnych moralnych dylematów w fabułę powieści. Najnowsza pozycja Picoult to House Rules, a głównym bohaterem jest kolejny wybitnie zdolny Aspie (osoba z Zespołem Aspergera). Piszę "kolejny", bo niektóre z największych bestsellerów literatury zachodniej ostatnich lat miały fabuły osnute wokół unikalnej mieszanki niezwykłych umiejętności i społecznych trudności, jakimi często charakteryzują się Aspies. Książka Marka Haddona pt. Niezwykły przypadek psa nocną porą to w UK najlepiej sprzedająca się pozycja w kategorii literatury pięknej (fiction) ostatniej dekady, napisana przez mężczyznę (nie muszę chyba mówić, że gdyby nie podzielić tej kategorii wg płci autora, na pierwszym miejscu byłaby kobieta, zgadnijcie, kto). Jej bohaterem jest Aspie o imieniu Christopher, tę postać autyzmu ma też prawdopodobnie  Lisbeth Salander, bohaterka największego międzynarodowego bestsellera w kategorii kryminału, trylogii Millenium.
Wybitnych Aspie nie brakuje też w filmach. Tytułowy Adam, grany przez Anglika Hugh Dancy jest komputerowym zdolniachą i mającym encyklopedyczną wiedzę astronomem. Ten film powiela tezę, że wybitna inteligencja to pochodna "neuro-nietypowości", jaką jest autyzm. Dancy jako Aspie jest bardzo wiarygodny. Adam je codziennie to samo (niestety znam to z autopsji, ale szczęśliwie Nicholas je dużo owoców i warzyw) i nie potrafi kłamać ani żartować. Adam poznaje Beth (graną przez Australijkę Rose Byrne, znaną m.in. z serialu Damages), która jest ciepła, zrównoważona, a jednocześnie wrażliwa. Film, promowany jako "nietypowa komedia romantyczna", ma happy end, choć nie taki, jakiego się spodziewamy. Polecam.

Będąca w prawdziwym życiu żoną Hugh Dancy'ego, amerykańska aktorka Claire Danes zagrała za to prawdziwą postać z ASD, Temple Grandin. Temple Grandin to kolejny autystyczny geniusz, tym razem nie Aspie, a osoba z wysoko-funkcjonującym autyzmem. Jest ona zoologiem, jednym z największych autorytetów w tej dziedzinie na świecie, autorką kilku bestsellerów, działaczką na rzecz humanitarnego traktowania zwierząt. Filmu niestety nie pokazała jeszcze brytyjska telewizja (to nie film kinowy, lecz telewizyjny), mam nadzieję jednak, że wkrótce zostanie sprowadzony.

1 kwietnia był coroczny Światowy Dzień Autyzmu, i kilka największych stacji TV w UK pokazuje przez cały kwiecień programy dokumentalne o ludziach z ASD, w ramach Miesiąca Autyzmu. Więcej na ten temat napiszę w maju.

11 comments:

  1. Nie znam żadnej z pozycji, o których piszesz, ale poczytałam teraz o Temple Grandin. Bardzo chętnie obejrzałabym ten film o niej!

    ReplyDelete
  2. Kasiu,

    polecam książkę Haddona, zresztą i w Pl było o niej dość głośno, ludzie polecali sobie nawzajem, to wydanie, które zalinkowałam, jest już kolejnym.
    Nie wiem, czy którąś z książek Grandin można dostać po polsku, chyba nie, a to wielka luka, bo jej książki są unikalne, pisane z perspektywy osoby z ASD pozwalają "neuro-typowym" zrozumieć, jak autystycy postrzegają świat.

    ReplyDelete
  3. Czytałam "Niezwykły przypadek" i pamiętam, że zrobił na mnie duże wrażenie. I, oczywiście, widziałam "Rain Mana" :)

    ReplyDelete
  4. Co ciekawe, postać Raymonda w Rain Man byla wzorowana na prawdziwej osobie, która wcale nie cierpiała na ASD. Dustin Hoffman spędził trochę czasu z człowiekiem o imieniu Kim Peek i oparł swoją postać na nim. A Kim Peek nie miał ASD, choć początkowo tak został zdiagnozowany - urodził się z uszkodzonym mózgiem i był pod pewnymi względami upośledzony, miał za to fenomenalną pamięć. Ale nie miał autyzmu - ironią zatem jest to, że większość ludzi kojarzy autyzm z postacią, która nie jest autystykiem.
    Powinniśmy raczej kojarzyć ASD z Mozartem, Einsteinem, Newtonem i Jamesem Joyce'm - wszyscy oni prawie na pewno cierpieli na Aspergera lub wysoko-funkcjonującą postać autyzmu.

    ReplyDelete
  5. czyzbys myslala o dorobku JK Rowling w kategorii bestseller ostatniej dekady..? z tym,ze ona reprezentuje fantastic fiction..jesli sie myle, co do nazwiska autorki to popraw mnie prosze :)

    Bardzo lubie Twoj blog i czesto tu zagladam ;)

    Pozdrawiam serdecznie,

    Marta

    ReplyDelete
  6. Witaj Marto,

    dziękuję za komentarz i miłe słowa:-)
    Tak, zgadłaś - tu listy bestsellerów dzieli się na dwie główne kategorie: fiction i non -fiction (literatura faktu) i oczywiście Rowling pobiła rekord w kategorii fiction.

    ReplyDelete
  7. Dziekuje, ze napisalas o tym filmie, bo pewnie by mi 'umknal'. Rose Byrne w 'Dammages' bardzo lubie, ciekawa wiec jestem jak bede ja odbierac w tak zupelnie innej roli...
    A czy Tobie 'Niezwykły przypadek psa nocną porą' sie podobal? Mnie bardzo :)

    Pozdrawiam!

    ReplyDelete
  8. PS. Czy podobalo Ci sie rowniez cos jeszcze Marka Haddona?

    ReplyDelete
  9. Beo,

    tak, książka bardzo mi się podobała - zresztą przeczytałam ją zanim w ogóle miałam dziecko, a przy tym dziecko z ASD...
    Nie czytałam innych książek Haddona, choć Spot of Bother miała dobre recenzje. W zeszłym tygodniu byla premiera jego sztuki teatralnej, Polar Bears - chętnie bym się wybrała, ale wyjazd do teatru do Londynu to cała wyprawa;-)

    ReplyDelete
  10. Hej,
    Z okazji tej notki ujawniam się teraz, chociaż Twój blog czytam od dawna:)
    Widziałaś może film My name is Khan? Film reżysera z Bollywood Krana Johara, Shahrukh Khan gra w nim właśnie bohatera z Syndromem Aspergera...
    Pozdrawiam,
    Aneta

    ReplyDelete
  11. Aneto,

    dziękuję za ujawnienie się i za to, że zaglądasz:-)
    Kojarzę oczywiście nicka:-)
    Dziękuję za tę rekomendację, na pewno obejrzę.

    ReplyDelete

Kłaniam się!

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails